ENYA
Prosiect blynyddol yng ngofal ENOC (Rhwydwaith Ewropeaidd Ombwdsmyn Plant) yw ENYA, ac mae’n gyfle i bobl ifanc o bob rhan o Ewrop gydweithio ar argymhellion ar gyfer comisiynwyr plant a llywodraethau ar draws y cyfandir. Mae gennym ni 16 o bobl ifanc o wahanol rannau o Gymru yn cymryd rhan eleni, ac maen nhw’n gweithio gydag 16 o wledydd/ranbarthau eraill ar y thema ‘Effaith COVID-19 ar hawliau plant’.
Effeithiolrwydd cynghorau ysgol
Mae cyfraith yng Nghymru sy’n golygu bod rhaid cael cyngor ysgol ym mhob ysgol. Mae rhai cynghorau ysgol yn ffordd effeithiol o roi llais i blant a phobl ifanc yn y penderfyniadau mae eu hysgol yn eu gwneud. Ond mae rhai cynghorau ysgol yn llai effeithiol. Mae ein gwaith ymchwil yn dangos bod pobl ifanc mewn ysgolion uwchradd yn teimlo’n llai abl i gyfranogi mewn penderfyniadau na phobl ifanc mewn ysgolion eraill. Nod y prosiect hwn yw gwella cyfranogiad mewn ysgolion uwchradd fel bod holl bobl ifanc Cymru yn profi eu hawl i gael lleisio barn. Gwnaed y gwaith ymchwil ar gyfer prosiect hwn yn 2019-20, ond bu oedi tan eleni cyn cyhoeddi ein hadroddiad oherwydd effaith y pandemig ar ysgolion. Os buoch chi’n rhan o’r gwaith ymchwil, cewch ddiweddariad mwy manwl ac adnoddau i’ch cefnogi yn eich ysgol wrth glicio ar y linc isod.
Darllenwch ddiweddariad ar y prosiect yma
Gwerthuso ein heffaith
Eleni, byddwn ni’n myfyrio ar ein llwyddiant i gyflawni ein Cynllun Strategol Tair Blynedd 2019-22 a sut mae hynny wedi helpu i ddylanwadu ar newid i blant ledled Cymru. Yn 2019, nododd Sally sut roedden ni’n dymuno, fel sefydliad, helpu Cymru i ddod yn wlad lle mae hawliau’n cael eu gwireddu a lle mae plant yn cael cyfleoedd ystyrlon i fod yn ddinasyddion gwybodus sy’n chwarae rhan. Byddwn ni’n archwilio sut rydyn ni, trwy ein prosiectau a’n gwaith o ddydd i ddydd, wedi helpu i weithio tuag at y nod yma. Mae ein gwaith fel sefydliad, fel llawer o sefydliadau eraill, wedi gorfod addasu eleni, gan fod Pandemig y Coronafeirws wedi cyflwyno heriau newydd o ran sut rydyn ni’n gweithio ac yn ymgysylltu ac yn cefnogi plant. Rydyn ni am fyfyrio ar hyn hefyd, a rhannu sut rydyn ni, fel sefydliad, wedi parhau i wrando ar blant a’u cefnogi yn ystod y cyfnod hwn.
Adrodd i Bwyllgor y CU ar Hawliau’r Plentyn
Yn dilyn ein hadroddiad ym mis Rhagfyr 2020 i Bwyllgor y CU ynghylch perfformiad Cymru/y Deyrnas Unedig ar hawliau plant, byddwn ni’n gweithio eto gyda Chomisiynwyr Plant eraill y Deyrnas Unedig, i ymateb i asesiad y Llywodraethau Datganoledig a Llywodraeth y Deyrnas Unedig o’u cynnydd. Bydd hyn yn bwydo barn a phrofiadau plant a phobl ifanc Cymru i mewn i archwiliad ffurfiol y Pwyllgor o Lywodraeth y Deyrnas Unedig, yn 2022.
Coronafeirws a Ni
Bydd y gwaith yma’n sicrhau ein bod ni’n gallu ymateb yn barhaus i faterion sy’n ymwneud â’r pandemig. Nod allweddol fydd sicrhau bod Llywodraeth Cymru a chyrff cyhoeddus eraill yn rhoi sylw dyledus i hawliau plant wrth ffurfio a gweithredu cynlluniau adferiad. Y flaenoriaeth gyntaf i ni fydd sicrhau Haf o Hwyl:
Haf o Hwyl
Mae 2020-21 wedi bod yn flwyddyn anodd, gyda chyfyngiadau ar lawer o weithgareddau pob dydd plant. Gan adeiladu ar y papur safbwynt hwn, byddwn ni’n gweithio gyda Llywodraeth Cymru a sefydliadau partner eraill, i gefnogi a datblygu cyfleoedd newydd i blant a phobl ifanc ymwneud â chwaraeon, chwarae, hamdden a/neu weithgareddau diwylliannol yn haf 2021 ac wedi hynny.
Y Ffordd Gywir
Byddwn ni’n treulio eleni yn parhau i hybu ac annog defnydd o’n canllaw ar weithredu dull seiliedig ar hawliau plant, Y Ffordd Gywir ar gyfer ystod o leoliadau, gan gynnwys addysg, byrddau iechyd, gofal cymdeithasol a chyfiawnder ieuenctid. Elfen arall o’r gwaith eleni fydd gwerthuso effaith canllawiau’r Ffordd Gywir yn ystod y tair blynedd diwethaf, er mwyn pennu pa effaith mae ein canllawiau wedi’u cael ar wasanaethau ac ar fywydau plant.
Dull gweithredu ‘Dim drws anghywir’
Pan fydd plant yn estyn allan am gymorth gyda’u hiechyd meddwl eu llesiant emosiynol, neu faterion ‘ymddygiad’, yn llawer rhy aml nid yw’r ymateb yn diwallu eu hanghenion. Gall plant gael eu hanfon i sawl gwasanaeth gwahanol, ac aros am amser hir i gael eu gweld, tra bod y trallod maen nhw’n ei deimlo yn gwaethygu. Pan fyddan nhw’n cael eu gweld, gallan nhw hyd yn oed glywed eu bod wedi dod i’r lle anghywir, a hynny ar ôl aros yn hir i gael eu gweld.
Bu’r Comisiynydd yn cwrdd ag arweinwyr iechyd a gofal cymdeithasol, ac eraill, ym mhob rhanbarth o Gymru yn 2019 a 2020, i ofyn beth maen nhw’n ei wneud i helpu plant ag anghenion cymhleth i dderbyn gwasanaeth cydlynus sy’n diwallu eu hanghenion. Ym mis Mehefin 2020, fe wnaethon ni gyhoeddi adroddiad: Dim Drws Anghywir – dod â gwasanaethau ynghyd i ddiwallu anghenion plant. Roedd yr adroddiad yn cyflwyno enghreifftiau o bethau da sy’n digwydd ym mhob rhanbarth yng Nghymru, ond canfu hefyd fod angen i bob rhanbarth wneud llawer i wella. Mae hefyd yn dweud wrth Lywodraeth Cymru pa bethau rydyn ni’n meddwl bod angen iddyn nhw eu gwneud yn well i helpu’r rhanbarthau i wella.
Eleni, byddwn ni’n cwrdd â’r holl ranbarthau gwahanol eto, ac yn gofyn iddyn nhw beth maen nhw wedi’i wneud i roi gwasanaeth gwell, mwy cydlynus i blant yn eu hardal. Pan fyddwn ni wedi cwrdd â holl ranbarthau Cymru, byddwn ni’n gweithio gyda nhw, a gyda Llywodraeth Cymru, i greu cynlluniau ar gyfer sut gallan nhw ddod â gwasanaethau ynghyd i ddiwallu anghenion plant yn iawn.
Y Prosiect Pleidleisio
Bydd y prosiect hwn yn ein gweld ni’n cefnogi etholiadau paralel mewn ysgolion uwchradd yng Nghymru, i gyd-fynd ag etholiad 2021 i’r Senedd (ar 6 Mai 2021). Rydyn ni am helpu pob person ifanc (11-15 oed) i ddeall cyd-destun eu pleidlais, a gwneud yn siŵr bod pob person ifanc yn teimlo’n rhan o’r cyffro y bydd pobl ifanc 16 ac 17 oed yn ei deimlo wrth fwrw pleidlais go iawn am y tro cyntaf erioed. Gallwch chi ddarllen rhagor am y gwaith yma wrth glicio ar y linc isod.
EWCH I WEFAN PROSIECT PLEIDLAIS
Cynllunio ar gyfer Comisiynydd newydd
Bydd cyfnod Sally Holland fel Comisiynydd Plant Cymru yn dod i ben ym mis Ebrill 2022. Er bod y broses recriwtio yn cael ei harwain gan Lywodraeth Cymru, ein ffocws eleni fydd sicrhau pontio llyfn a chyflawni ein rhaglen waith uchelgeisiol.
Y Prosiect Llety
Bydd swyddfa Comisiynydd Plant Cymru yn symud i leoliad newydd yn 2021. Mae gennym ni dîm prosiect ar draws y sefydliad sy’n cydweithio i sicrhau bod y sefydliad yn sicrhau gwell gwerth am arian, yn lleihau ei effaith ar ein planed a’n hinsawdd, ac yn caniatáu ffyrdd mwy hyblyg o weithio i’r staff.