ENYA
Prosiect blynyddol yng ngofal ENOC (Rhwydwaith Ewropeaidd Ombwdsmyn Plant) yw ENYA, ac mae’n gyfle i bobl ifanc o bob rhan o Ewrop gydweithio ar argymhellion ar gyfer comisiynwyr plant a llywodraethau ar draws y cyfandir. Mae gennym ni 16 o bobl ifanc o wahanol rannau o Gymru yn cymryd rhan eleni, ac maen nhw’n gweithio gydag 16 o wledydd/ranbarthau eraill ar y thema ‘Effaith COVID-19 ar hawliau plant’.
Effeithiolrwydd cynghorau ysgol
Mae cyfraith yng Nghymru sy’n golygu bod rhaid cael cyngor ysgol ym mhob ysgol. Mae rhai cynghorau ysgol yn ffordd effeithiol o roi llais i blant a phobl ifanc yn y penderfyniadau mae eu hysgol yn eu gwneud. Ond mae rhai cynghorau ysgol yn llai effeithiol. Mae ein gwaith ymchwil yn dangos bod pobl ifanc mewn ysgolion uwchradd yn teimlo’n llai abl i gyfranogi mewn penderfyniadau na phobl ifanc mewn ysgolion eraill. Nod y prosiect hwn yw gwella cyfranogiad mewn ysgolion uwchradd fel bod holl bobl ifanc Cymru yn profi eu hawl i gael lleisio barn. Gwnaed y gwaith ymchwil ar gyfer prosiect hwn yn 2019-20, ond bu oedi tan eleni cyn cyhoeddi ein hadroddiad oherwydd effaith y pandemig ar ysgolion. Os buoch chi’n rhan o’r gwaith ymchwil, cewch ddiweddariad mwy manwl ac adnoddau i’ch cefnogi yn eich ysgol wrth glicio ar y linc isod.
Darllenwch ddiweddariad ar y prosiect yma
Gwerthuso ein heffaith
Eleni, byddwn ni’n myfyrio ar ein llwyddiant i gyflawni ein Cynllun Strategol Tair Blynedd 2019-22 a sut mae hynny wedi helpu i ddylanwadu ar newid i blant ledled Cymru. Yn 2019, nododd Sally sut roedden ni’n dymuno, fel sefydliad, helpu Cymru i ddod yn wlad lle mae hawliau’n cael eu gwireddu a lle mae plant yn cael cyfleoedd ystyrlon i fod yn ddinasyddion gwybodus sy’n chwarae rhan. Byddwn ni’n archwilio sut rydyn ni, trwy ein prosiectau a’n gwaith o ddydd i ddydd, wedi helpu i weithio tuag at y nod yma. Mae ein gwaith fel sefydliad, fel llawer o sefydliadau eraill, wedi gorfod addasu eleni, gan fod Pandemig y Coronafeirws wedi cyflwyno heriau newydd o ran sut rydyn ni’n gweithio ac yn ymgysylltu ac yn cefnogi plant. Rydyn ni am fyfyrio ar hyn hefyd, a rhannu sut rydyn ni, fel sefydliad, wedi parhau i wrando ar blant a’u cefnogi yn ystod y cyfnod hwn.
Adrodd i Bwyllgor y CU ar Hawliau’r Plentyn
Yn dilyn ein hadroddiad ym mis Rhagfyr 2020 i Bwyllgor y CU ynghylch perfformiad Cymru/y Deyrnas Unedig ar hawliau plant, byddwn ni’n gweithio eto gyda Chomisiynwyr Plant eraill y Deyrnas Unedig, i ymateb i asesiad y Llywodraethau Datganoledig a Llywodraeth y Deyrnas Unedig o’u cynnydd. Bydd hyn yn bwydo barn a phrofiadau plant a phobl ifanc Cymru i mewn i archwiliad ffurfiol y Pwyllgor o Lywodraeth y Deyrnas Unedig, yn 2022.
Hawliau Plant ac Anghenion Dysgu Ychwanegol
Mae yna deddfwriaeth newydd yng Nghymru sy’n dweud sut dylai plant a phobl ifanc gydag anghenion dysgu ychwanegol cael eu cefnogi.
Fel rhan o’r ddeddfwriaeth, mae angen i gyrff cyhoeddus sicrhau eu bod yn ystyried hawliau dynol plant.
Rydyn ni’n gweithio gydag awdurdodau lleol a byrddau iechyd i ddatblygu dull sy’n seiliedig ar hawliau plant, i allu cyflawni’r dyletswydd yma.
Ar gyfer mwy o wybodaeth darllenwch ein crynodeb, neu ein gwybodaeth gyda symbolau.
Y Ffordd Gywir: dull gweithredu hawliau plant i addysg yng Nghymru
Mae’r Ddeddf Cwricwlwm ac Asesu (Cymru) 2021 yn nodi bod angen i bawb sy’n dysgu’r cwricwlwm newydd i ddatblygu dealltwriaeth ac ymwybyddiaeth o hawliau plant fel rhan o dau gonfensiwn hawliau dynol y CU:
- Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP/UNCRC)
- Confensiwn y Cenhedloedd Unedig (CU) ar Hawliau Pobl ag Anableddau (CCUHPA/UNCRPD)
Rydyn ni’n diweddaru ein hadnodd Y Ffordd Gywir i wneud yn siwr ei fod yn:
- Cefnogi lleoliadau addysg i gyflawni dyletswyddau statudol newydd yn gysylltiedig â’r cwricwlwm ac anghenion dysgu ychwanegol
- Rhoi cyngor ymarferol i leoliadau ar ddatblygu dulliau hawliau dynol gyda’u dysgwyr
- Hyrwyddo ymarfer hawliau da yng Nghymru trwy astudiaethau achos
Dull gweithredu ‘Dim drws anghywir’
Pan fydd plant yn estyn allan am gymorth gyda’u hiechyd meddwl eu llesiant emosiynol, neu faterion ‘ymddygiad’, yn llawer rhy aml nid yw’r ymateb yn diwallu eu hanghenion. Gall plant gael eu hanfon i sawl gwasanaeth gwahanol, ac aros am amser hir i gael eu gweld, tra bod y trallod maen nhw’n ei deimlo yn gwaethygu. Pan fyddan nhw’n cael eu gweld, gallan nhw hyd yn oed glywed eu bod wedi dod i’r lle anghywir, a hynny ar ôl aros yn hir i gael eu gweld.
Bu’r Comisiynydd yn cwrdd ag arweinwyr iechyd a gofal cymdeithasol, ac eraill, ym mhob rhanbarth o Gymru yn 2019 a 2020, i ofyn beth maen nhw’n ei wneud i helpu plant ag anghenion cymhleth i dderbyn gwasanaeth cydlynus sy’n diwallu eu hanghenion. Ym mis Mehefin 2020, fe wnaethon ni gyhoeddi adroddiad: Dim Drws Anghywir – dod â gwasanaethau ynghyd i ddiwallu anghenion plant. Roedd yr adroddiad yn cyflwyno enghreifftiau o bethau da sy’n digwydd ym mhob rhanbarth yng Nghymru, ond canfu hefyd fod angen i bob rhanbarth wneud llawer i wella. Mae hefyd yn dweud wrth Lywodraeth Cymru pa bethau rydyn ni’n meddwl bod angen iddyn nhw eu gwneud yn well i helpu’r rhanbarthau i wella.
Eleni, byddwn ni’n cwrdd â’r holl ranbarthau gwahanol eto, ac yn gofyn iddyn nhw beth maen nhw wedi’i wneud i roi gwasanaeth gwell, mwy cydlynus i blant yn eu hardal. Pan fyddwn ni wedi cwrdd â holl ranbarthau Cymru, byddwn ni’n gweithio gyda nhw, a gyda Llywodraeth Cymru, i greu cynlluniau ar gyfer sut gallan nhw ddod â gwasanaethau ynghyd i ddiwallu anghenion plant yn iawn.
Y Prosiect Pleidlais
Bydd y prosiect hwn yn ein gweld ni’n cefnogi etholiadau paralel mewn ysgolion uwchradd yng Nghymru, i gyd-fynd ag etholiadau lleol 2022. Rydyn ni am helpu pob person ifanc (11-15 oed) i ddeall cyd-destun eu pleidlais, a gwneud yn siŵr bod pob person ifanc yn teimlo’n rhan o’r cyffro. Gallwch chi ddarllen rhagor am y gwaith yma wrth glicio ar y linc isod.
EWCH I WEFAN PROSIECT PLEIDLAIS
Cynllunio ar gyfer Comisiynydd newydd
Bydd cyfnod Sally Holland fel Comisiynydd Plant Cymru yn dod i ben ym mis Ebrill 2022. Er bod y broses recriwtio yn cael ei harwain gan Lywodraeth Cymru, ein ffocws eleni fydd sicrhau pontio llyfn a chyflawni ein rhaglen waith uchelgeisiol.
Y Prosiect Llety
Bydd swyddfa Comisiynydd Plant Cymru yn symud i leoliad newydd yn 2021. Mae gennym ni dîm prosiect ar draws y sefydliad sy’n cydweithio i sicrhau bod y sefydliad yn sicrhau gwell gwerth am arian, yn lleihau ei effaith ar ein planed a’n hinsawdd, ac yn caniatáu ffyrdd mwy hyblyg o weithio i’r staff.